SVETLANA ALEKSİYEVİÇ VE ÇERNOBİL

Svetlana Aleksiyeviç'ten bir kitap daha. Çernobil Duası.Aleksiyeviç ilginç bir yazar.Eserleri klasik edebiyatın hiçbir türüne uymuyor.Sözlü tarih yazıyor.Esas mesleği gazetecilik olduğu için olayları kendisi değil konuştuğu kişiler anlatıyor.Svetlana Aleksiyeviç 2015 Nobel Ödülü sahibi.
Memleketi Beyaz Rusya1948 doğumlu.Sovyet döneminde doğup büyümüş.O nedenle 2.Dünya Savaşı tanıklarıyla birebir söyleşiler yapmış.Muhalifliği yeni değil.SSCB dağıldıktan sonra 10 yıl kadar Avrupa'da sürgün olarak yaşamış.Şimdi gene Minsk'te yaşıyor.Daha önce başka kitaplarını da okudum.SSCB dönemini de geçiş dönemini de partizan kadınları da çok iyi anlatıyor.Bu kitabında Çernobil tanıklarıyla konuşuyor.Pek bilmeyiz ama Ukrayna'daki Çernobil faciasının en zarar verdiği ülkelerden biri Beyaz Rusya.Çünkü santral sınıra sadece 20 km uzakta.Ve ne acıdır ki Beyaz Rusya’da hiç nükleer santral yok.

1986’da yaşanan Çernobil olayının özü kitapta şöyle özetleniyor:

"Zihinlerimizde korku ile barışçıl nükleer enerji arasında bir bağlantı kurmak mümkün değildi.....Savaşlarda kullanılan nükleer tıpkı Hiroşima'da olduğu gibi dalga dalga kabararak gökyüzüne yükselen mantar biçiminde meşum bir kara buluttu,oysa barışçıl nükleer hiçbir zararı olmayan bir ampuldü"

Kitabın bir yerinde “Sovyet nükleer satrallerinin dünyadaki en güvenilir santraller olduğuna,Kızıl Meydan’a bile kurulmasında sakınca olmadığına inanıyorduk”deniyor.

Aynen şimdi dünyanın korona virüs karşısında paniklemesi gibi büyük bir panik ,olayın boyutunu kavrayamama vs var.Bir de kaza, Sovyetler'de oluyor.Batı dünyasının tam aradığı fırsat.Çernobil'de ilk anda 31 ölüm var.Olayın ciddiyeti sonradan anlaşılıyor.1984'de Hindistan''daki Bhopal kimyasal sızıntısında ilk anda ölenler 18.000 kişi.Ama iki olaya dünya medyasının bakışı öyle farklı ki.Çünkü Hindistan'daki fabrikanın sahibi ABD şirketi.Ve ülkesinde böyle tehlikeli bir fabrika kurmasına izin yok.

Kitabın bir yerinde bir Belarus milletvekili aynen şöyle diyor;”Çünkü tarihte şu iki şey daima birlikte anılacak.Sosyalizmin çöküşü ve Çernobil faciası.Bu ikisi aynı döneme denk geldi.Çernobil,Sovyetler Birliği’nin çöküşünü hızlandırdı.İmparatorluğu havaya uçurdu.”

Svetlana Aleksiyeviç’in bizde çıkan diğer bazı kitapları;İkinci El Zaman,Çinko Çocukları,Kadın Yok Savaşın Yüzünde.

İyi okumalar.